İlk olarak Beck Depresyon Ölçeği, bilimsel olarak güvenirlik ve geçerliği tespit edilmiş profesyonel bir uygulamadır. Dolayısıyla çeşitli internet platformları veya dergilerde görülen “depresyonda mıyım” testlerinden oldukça farklı olduğu belirtilmelidir. Aynı zamanda hem ülkemiz hem de dünya genelinde en yaygın kullanılan ölçek olma özelliğini taşımaktadır. Bunun sebebi ise testin güvenilir ve geçerli kabul edilmesidir.
BDT (bilişsel davranışçı terapi)’nin de kurucusu olan Alman psikiyatr Aaron Beck, Beck Depresyon Ölçeği için de kurucu özelliğine sahiptir. İlk geliştirildiği yıllarda Umutsuzluk Ölçeği olarak adlandırılmıştır. İlerleyen süreçte test, çeşitli modernizasyonlara uğramıştır. Artık son halini aldığı günümüzde dünya genelinde aktif, yaygın ve etkin şekilde kullanılabilmektedir.
Uygulama sonrasında danışmanın elinde puanlar verilmiş olan bir ölçek bulunacaktır. Danışman, daha önceden aldığı eğitimden gelen bilgiler neticesinde elindeki sayısal verileri yorumlayacaktır. Bu yorumlama sonucunda kişinin yaşadığı depresif belirtilerin yoğunluğu tespit edilecektir. Bu sayede rehabilitasyon sürecinde uygulanacak olan terapi programının daha verimli uygulanabilmesi mümkün olmaktadır.
Beck Depresyon Ölçeği Puanlama Nasıl Yapılır?
Testi uygulayan danışmanın elinde sayısal bir veri geçmektedir. Öte yandan Beck Depresyon Ölçeği puanlama sistemi tek başına yeterli değildir. Uygulayıcı danışmanın, elde ettiği sayısal verileri yorumlama becerisi büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple de uygulama öncesinde danışmanlar, akademik bir eğitime tabii tutulur ve başarılı olmaları halinde sertifika alabilmektedirler.
Ölçeğe ilişkin nicel bilgiler vermek gerekirse Beck depresyon ölçeği:
- 3 sayfadan oluşur
- 21 soru bulunur
- Her soruya 0-3 arası puan verilir
- Boş soru bırakılmamalıdır
- Sorulara samimi yanıtlar verilmelidir
şeklinde uygulanmaktadır. Bu şekilde uygulanan test sonrasında danışmanın eline 0-63 aralığında bir puan geçecektir. Beck depresyon ölçeği puanlama dereceleri şu şekilde standardize edilmiştir:
0-9 puan | Minimal depresyon |
10-16 puan | Hafif depresyon |
17-29 puan | Orta depresyon |
30-63 puan | Şiddetli depresyon |
Buradaki puanların yanı sıra hangi sorulara kaç puan verildiği de danışman açısından önem arz etmektedir. Bunun sebebi ise bireyi depresyona iten nedenlerin ortaya çıkarılmasından ileri gelmektedir. Ayrıca sağaltım sürecine ilişkin önemli bilgiler de yine bu puanlar neticesinde keşfedilebilmektedir. Bu nedenlerden ötürü Beck Depresyon ölçeği puanlama, ancak doğru yorum ve analizle birlikte anlam kazanmaktadır.
Beck Depresyon Envanteri Nasıl ve Kimlere Uygulanır?
Aslında ismiyle hedef kitlesini belli etse de bu ölçeğin daha geniş bir kullanımı olabildiği söylenebilmektedir. Öznesi insan ve ruh sağlığı olan psikoloji alanında bu envanter, çeşitli amaçlara yönelik olarak destekleyici amaçla kullanılabilmektedir. Beck Depresyon Envanteri:
- Depresyon şüphesiyle başvuranlara
- Depresyon tanısı konanlara
- Kişilik, stres veya kaygı bozukluğu tanısı konanlara
- Depresyon rehabilitasyonu sonrasında
uygulanabilmektedir. Burada diğer tanı gruplarına uygulanabilmesinin özel bir nedeni bulunmaktadır. Bilindiği gibi depresyon, birey için genele yayılmış bir mutsuzluk hali şeklinde ifade edilmektedir. Bundan dolayı da kimi zaman başka psikolojik bozukluklarla komorbidite (iki hastalığın birden görülmesi) olabilmektedir. Bu yönüyle de Beck Depresyon envanteri, varsa bireyde ikinci bir depresyon tanısı veya belirtilerinin ortaya çıkarılabilmesi açısından önemli rol oynayabilmektedir.
Uygulama öncesinde ölçek başlangıcında yer alan yazılı talimat iyi okunmalı ve anlaşılmalıdır. Tereddüt durumlarına danışmana sormaktan çekinmemek gerekir. Zira ölçekte yer alan sorulara bakıldığında her insanın belirli dönemlerde benzer belirtiler yaşayabileceği rahatlıkla görülebilmektedir. Oysa bir psikolojik bozukluktan söz edilebilmesi için belirtilerin:
- Belirli yoğunluklarda
- Belirli sıklıklarda
- Belirlenen birkaçının bir arada görülmesi
gerekmektedir. Burada ifade edilen “belirli” ifadesi ise dünya çapında uygulanan bir standardizasyondan ileri gelmektedir. DSM-V adı verilen tanı el kitabında tanı konulabilmesi için gereken “belirli” sıklık ve yoğunluklar detaylı şekilde belirtilmiştir. Alanda çalışan uzmanlar ise bu doğrultuda karar vermekte ve hareket etmektedir. Dolayısıyla Beck Depresyon Ölçeği de bu standartlara uygun hale getirilmiş ve bu şekilde uygulanmaktadır.